Khi bắt đầu đi làm, nhiều bạn trẻ đặc biệt là Gen Z thường bị “choáng ngợp” bởi hàng loạt điều khoản trong hợp đồng lao động. Không ít người đã ký hợp đồng một cách vội vàng, để rồi sau đó mới phát hiện ra mình bị thiệt về thời gian, thu nhập, hoặc quyền lợi.
Lần này Hành trang tìm việc sẽ giúp bạn nắm rõ mọi thứ cần biết, từ định nghĩa, các loại hợp đồng phổ biến, quyền và nghĩa vụ, cho đến những lưu ý trước khi đặt bút ký.
Vì sao Gen Z cần hiểu rõ hợp đồng lao động?
 |
| Hợp đồng lao động (HĐLĐ) chính là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động |
- Đảm bảo nhận được đúng mức lương, chế độ bảo hiểm và phúc lợi.
- Tránh bị bóc lột hoặc làm việc không công.
- Tự tin thương lượng trong quá trình phỏng vấn.
- Xây dựng lộ trình nghề nghiệp bền vững.
Các loại hợp đồng phổ biến hiện nay
 |
| Ở thời điểm hiện tại chỉ còn hai loại HĐLĐ hợp pháp |
| Loại hợp đồng | Đặc điểm chính | Đối tượng phù hợp | Thời gian báo trước khi nghỉ việc |
|---|---|---|---|
| Hợp đồng lao động xác định thời hạn |
- Có ghi rõ thời điểm bắt đầu và kết thúc - Thời hạn không quá 36 tháng |
- Sinh viên mới ra trường - Người làm dự án - Vị trí cần thử nghiệm dài hạn |
Ít nhất 30 ngày |
| Hợp đồng lao động không xác định thời hạn |
- Không ghi thời điểm kết thúc - Có hiệu lực lâu dài, không cần gia hạn |
- Nhân viên chính thức ổn định - Người làm việc lâu dài hoặc ở vị trí chủ chốt |
Ít nhất 45 ngày |
Lưu ý: Nếu bạn đã ký hợp đồng xác định thời hạn 2 lần liên tiếp, thì lần ký tiếp theo bắt buộc phải chuyển sang hợp đồng không xác định thời hạn.
Quyền lợi & nghĩa vụ trong hợp đồng
 |
| Hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động và người sử dụng lao động là điều bắt buộc |
Trong bất kỳ mối quan hệ lao động nào, việc hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của cả hai bên – người lao động và người sử dụng lao động – là điều bắt buộc để tránh mâu thuẫn và bảo vệ lợi ích chính đáng. Dưới đây là bảng so sánh giúp bạn nắm bắt nhanh và đầy đủ:
| Danh mục | Người lao động | Người sử dụng lao động |
|---|---|---|
| Quyền lợi |
- Nhận lương đúng hạn, đúng mức thỏa thuận - Tham gia BHXH, BHYT, BHTN đầy đủ - Nghỉ phép, nghỉ lễ theo luật - Làm việc trong môi trường an toàn, văn minh - Hưởng lương làm thêm giờ, ngày lễ - Khiếu nại, tố cáo khi bị vi phạm quyền lợi |
- Quyền tuyển dụng, điều hành, kiểm tra lao động - Quyết định khen thưởng, kỷ luật đúng luật - Ký và chấm dứt hợp đồng theo quy định - Được bảo vệ quyền và tài sản của công ty - Xây dựng nội quy, quy chế nội bộ phù hợp |
| Nghĩa vụ |
- Thực hiện đúng công việc, tuân thủ nội quy - Giữ gìn tài sản, bảo mật thông tin công ty - Báo trước khi nghỉ việc theo thời gian quy định - Không gây ảnh hưởng xấu đến hình ảnh doanh nghiệp |
- Trả lương đầy đủ, đúng thời hạn - Đóng đầy đủ BHXH, BHYT, BHTN - Bảo đảm an toàn, sức khỏe lao động - Không phân biệt đối xử, quấy rối hay bóc lột - Cung cấp thông tin rõ ràng về công việc, chế độ |
Hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ không chỉ giúp bạn làm việc đúng trách nhiệm mà còn giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ chính mình. Đây là nền tảng cho một mối quan hệ lao động lành mạnh, minh bạch và lâu dài giữa bạn và doanh nghiệp.
Lưu ý quan trọng trước khi ký hợp đồng
 |
| Trước khi đặt bút ký hợp đồng cần phải chú ý kiểm tra thật kỹ càng |
- Thông tin cá nhân và doanh nghiệp phải chính xác.
- Công việc cụ thể và nơi làm việc rõ ràng.
- Mức lương, phụ cấp, thưởng cần minh bạch.
- Thời gian làm việc và nghỉ ngơi.
- Chế độ bảo hiểm và phúc lợi.
- Thời hạn và lương thử việc.
- Điều khoản chấm dứt hợp đồng & trách nhiệm.
- Cam kết bảo mật và không cạnh tranh (nếu có).
Lỗi thường gặp khi ký hợp đồng & cách phòng tránh
 |
| Gen Z mới đi làm thường rất dễ mắc phải những sai sót cơ bản khi ký hợp đồng lao động |
Nhiều bạn trẻ, đặc biệt là Gen Z mới đi làm, thường mắc phải những sai sót cơ bản khi ký hợp đồng lao động. Dưới đây là bảng tổng hợp các lỗi phổ biến và cách phòng tránh cụ thể:
| Lỗi thường gặp | Hậu quả có thể xảy ra | Cách phòng tránh |
|---|---|---|
| Không đọc kỹ hợp đồng trước khi ký | Bị ép làm việc ngoài thỏa thuận, mất quyền lợi mà không thể khiếu nại. | Luôn dành thời gian đọc kỹ từng điều khoản, đặc biệt về lương, giờ làm, bảo hiểm. |
| Không giữ lại bản hợp đồng đã ký | Không có bằng chứng pháp lý khi xảy ra tranh chấp. | Luôn yêu cầu 1 bản hợp đồng có chữ ký, dấu mộc rõ ràng từ công ty. |
| Ký hợp đồng miệng hoặc không có văn bản | Khó chứng minh quyền lợi nếu xảy ra tranh chấp lao động. | Chỉ đồng ý làm việc khi có hợp đồng văn bản rõ ràng, tránh thỏa thuận bằng miệng. |
| Không để ý đến thời gian thử việc và lương thử việc | Bị kéo dài thử việc, trả lương không đúng quy định. | Kiểm tra rõ thời gian và mức lương thử việc trong hợp đồng. |
| Không rõ về chế độ bảo hiểm | Mất quyền lợi khi nghỉ thai sản, ốm đau, thất nghiệp. | Hỏi rõ công ty về thời điểm bắt đầu đóng BHXH, BHYT, BHTN. |
| Không nắm rõ điều khoản chấm dứt hợp đồng | Bị công ty giữ lương, ép bồi thường sai quy định khi nghỉ việc. | Đọc kỹ phần quy định nghỉ việc, thời gian báo trước và quyền lợi sau nghỉ việc. |
Việc chủ quan khi ký hợp đồng lao động có thể khiến bạn phải trả giá bằng chính quyền lợi và thời gian của mình. Vì vậy, hãy luôn tỉnh táo, tìm hiểu kỹ lưỡng và đừng ngại đặt câu hỏi để bảo vệ bản thân trước khi đặt bút ký kết bất kỳ hợp đồng nào.
0 Nhận xét